Diş Çapraşıklığı

Diş çapraşıklığı, özellikle çocuklarda ve ergenlik dönemindeki gençlerde ortaya çıkabilen, süt dişlerinin dökülmesi ve ardından kalıcı dişlerin yerini alması ile meydana gelebilen bir ağız ve diş problemidir. Çapraşık diş, neredeyse her 2 çocuktan 1’inde ortaya çıkabilmekte ve çocuk için hem estetik, hem fonksiyonel açıdan büyük sorunlar doğurabilmektedir. Diş yamukluğunun en büyük sebeplerinden biri, elbette kalıtımsal ve genetik etmenlerdir. Bununla birlikte çapraşık diş problemleri, sadece çocuklarda değil, anne – babalarında da büyük sıkıntılara sebep olabilmektedir. Eğer siz de çocuğunuzda ya da sizde diş çapraşıklığı problemi olduğunu düşünüyor ve konu ile ilgili detaylı bir araştırma elde etmek istiyorsanız, doğru yerde olduğunuz kesin. Çapraşık diş nedir, çapraşık diş tedavisi nasıl yapılır, çapraşık dişler nasıl giderilir ve engellemek için neler yapılmalı, hepsi bu rehberde.

Çapraşık Diş Nedir?

Çapraşık dişler, halk arasında diş yamukluğu olarak da geçmektedir. Çocukluk döneminde süt dişlerinin tamamının dökülmesinin akabinde kalıcı dişler ortaya çıkar ve yerlerini alır. Bu konumlanma esnasında kalıcı dişlerin yamuk bir biçimde çıkması ve yerleşmesi durumuna diş çapraşıklığı denir. Çapraşık dişlerin nedenleri ile çeşitlilik gösterebilmektedir. Diş çapraşıklığı, oldukça yaygın olarak görülen bir diş problemi olduğu için ortodonti dünyasında da buna yönelik pek çok farklı çözüm üretilmeye başlamıştır.

Çapraşık Diş Neden Meydana Gelir?

– Genetik Faktörler

Diş çapraşıklığı nedenleri arasındaki en yaygın sebep, genetik yani kalıtsal faktörlerdir. Çocukta çene boyu ile diş genişliği arasında uyumsuzluk olması, genetik faktörlere etki eden en önemli etmenlerden biridir. Bir diğeri ise, çenenin gelişimini olumsuz yönde etkileyen solunum yolu sorunlarıdır. Eğer bireyde burun yolunda solunuma engel teşkil eden bir etmen varsa, önce üst çeneyi ardından da alt çeneyi etkileyerek normal standartlar çerçevesinde gelişmesini önler. Böylece dişlerin düzgün olarak sıralanmasına engel olmuş olur. 

– Süt Dişlerinin Erken Çekilmesi

Çapraşık diş sorununun bir diğer yaygın sebebi de çocukta süt dişlerinin olması gerekenden daha önce çekilmesidir. Eğer çocuğunuzun süt dişleri, normal değişim zamanı gelmeden önce, dışarıdan müdahale ile çekildiyse, yerlerine gelecek olan kalıcı dişlerin yamuk olarak çıkma ihtimali oldukça yüksektir. Normal koşullar altında süt dişlerinin herhangi bir ekstrem durum olmaması durumunda vaktinden önce çekilmesi son derece yanlış bir tedavi biçimidir. Süt dişleri, altından gelecek olan yeni dişler için yer tuttuğu için aslında çapraşıklığı engelleyen bir tampon görevi görmektedir. Bundan dolayı da gelecek olan kalıcı dişlerin bulunması gereken yerde duran yan dişler, kalıcı dişin çıkmasına engel olur. Kalıcı diş ise bu durumda bulabildiği herhangi bir boşluğa doğru ilerlemeye, bozuk bir şekilde çıkmaya başlar. Süt dişlerinin erkenden çekilmesi, ağız içindeki organik sistemin tamamen bozulmasına yol açan bir tutumdur.

– Süt Dişlerinde Oluşan Çürükler

Süt dişlerinde bazen ara yüzlerde gözle görülebilecek düzeyde çürükler meydana gelebilir. zamanında tedavi edilmediği zaman bu çürükler, komşu dişlere de sarkarak kaybolan diş dokusunun oluşturduğu boşluğa doğru kaymasına yol açar. Bu kaymalar, çürük dişlerin meydana getirdiği diş dizilimi bozukluğuna sebep olarak çapraşık diş sorununun başlangıcını temsil eder. Bu yüzdendir ki süt dişlerinde meydana gelebilecek çürüklerin kesinlikle hafife alınmaması, “Nasıl olsa dökülecek” mantığı ile tedavi ettirmekten kaçınılmaması gerekir.

Hangi Durumlarda Diş Çapraşıklığı Tedavilerine Başvurulur?
* Dişlerde gözle görünür ve kolay fark edilir yamukluğun olması
* Gülerken diş etlerinin ve ayrık dişlerin meydana çıkıyor olması
* Ağız kapatmada güçlük
* Çene ve dişler arasındaki bağlantıdan kaynaklanan çiğneme ve ısırma problemleri
* Şiddetli ağız solunumu
* Dilin ön dişlerin arasına sokularak konuşulması ve yutkunulması
* Çocuklukta erken süt dişi çekimi yapılması
* Arka dişler kapatıldığında kesici dişlerin dikey olarak birbirine temas etmesi
* Ailede benzer diş çapraşıklığı sorunu yaşamış bireylerin olması
* Ağızda eksik diş boşluklarının bulunması

Diş Çapraşıklığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Ayrık ve çapraşık dişler söz konusu olduğunda pek çok farklı çarpık diş tedavisi ile karşılaşmak mümkündür. Her şeyden önce bilmek gerekir ki çapraşık dişlerin düzeltilmesi, sabır ve zaman isteyen, uzun soluklu bir süreçtir, o yüzden de alanında uzman ve sektörün en iyi ortodontistleri ile çalışmak büyük bir avantaj oluşturur. 

Diş çapraşıklığının birincil tedavi yöntemi, diş telidir. Dişlerde çapraşıklık meydana geldiğinde ilk olarak başvurulan ve tercih edilen yöntem, diş teli taktırmaktır. Diş teli tedavisini her yaşta birey uygulayabilir, yani teorik olarak hastanın yaşından bağımsız olarak her hastaya diş teli tedavisi uygulamak mümkündür. Bununla birlikte belirtmekte fayda vardır ki hastanın dişlerindeki sorun iskeletsel bir durumdan dolayı kaynaklanıyorsa yaşı da göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin hasta, kemiksel bir problemden ötürü daha cerrahi bir prosedüre ihtiyaç duyabilmektedir. Elbette burada kesin kararı alanında uzman ve tecrübeli ortodonti uzmanı verecektir. 

Gelişen teknolojik yöntemler ve modernleşen diş hekimliği dünyası sayesinde son zamanlarda telsiz çapraşık diş tedavisi yöntemleri de geliştirilmeye başlamıştır. Estetik açıdan çapraşık dişlere çözüm getiren telsiz ortodonti tedavileri, özellikle yetişkinlik döneminde metal tel ve braket kullanarak kendilerini fiziksel olarak hassas bir duruma koymak istemeyen hastaların akın ettiği yöntemlerdir. Telsiz diş çapraşıklığı tedavileri bir yandan hastaya diş telinde olduğu kadar etkili ve başarılı sonuçlar vaat ederken diğer yandan hastanın tel takma konusundaki tüm şüphe ve kaygılarını ortadan kaldırmaktadır. Şeffaf braketler, şeffaf diş plakları ya da lingual ortodonti yöntemleri gibi ortodonti çözümleri, çapraşık diş tedavileri arasında özellikle son dönemde popülerliği artıran teknikler haline gelmiştir.

Çapraşık Diş Tedavisi Gördükten Sonra Nelere Dikkat Edilmelidir?

Uzun uğraşlar ve zahmetler sonucu elde ettiğiniz düzgün dişlerinizi muhafaza etmek ve güzelliklerine daima korumak için sizin de bilinçli bir hasta olarak tedavi sonrası dikkat etmeniz gereken önemli noktalar vardır. İşte onlardan bazıları;

* Eğer tedaviye başlamadan önce dişlerinizde çürük varsa, onları tedavi ettirmeniz ve ancak ondan sonra tedaviye başlamanız gerekmektedir. Bu sayede ortodonti tedavinizden alacağınız verimi maksimize eder, tedavi tamamlandıktan sonra ayrıca çürüklerle uğraşmak zorunda kalmazsınız.
* Tedavi boyunca kullanılan veya tedavi sonrasında kullanmanızın tavsiye edildiği apareylere çok iyi bakmanız gerekir. Eğer diş hekiminiz size apareyin kullanımı ile ilgili spesifik talimatlar verdiyse, bu talimatlara harfiyen uymanız ve apareyin bakımını düzenli olarak yapmanız çok önemlidir. 
* Tedaviniz tamamlandıktan sonra ağız ve diş bakımınıza ekstradan özen göstermeli, dişlerinizi düzenli olarak fırçalamalı, dip ipi ve ağız temizleme suyu kullanımını ihmal etmemelisiniz.
* Bazı ortodonti tedavileri beraberinde pekiştirme tedavisi sürecini de getirir. Bu süreçte sabırlı davranmalı, süreç boyunca uymanız gereken prosedürlere uymalı ve sürecin tedavinizin bir parçası olduğunu unutmamalısınız.
* Ortodonti tedaviniz sonrasında diş hekiminiz aksini belirtmediği sürece ilk 6 ay boyunca her ay düzenli olarak kontrol muayeneleri gerçekleştirmelisiniz.
* Kullandığınız apareyde herhangi bir kırılma, kopma, bozulma ya da çıkma meydana geldiğinde doğrudan diş hekiminize bildirmeli ve bozulan parçanın düzelttirilmesini sağlamalısınız.